مشکلات رایج بایت و راه حل های ارتودنسی آنها

در ارتودنسی، «گاز گرفتن» به نحوه قرار گرفتن دندان‌های بالا و پایین روی یکدیگر اشاره دارد. گاز گرفتن نامناسب که «مال‌اکلوژن» نام دارد زمانی اتفاق می‌افتد که دندان‌ها به درستی روی هم قرار نمی‌گیرند یا اصلاً با هم تماس ندارند.

مشکلات گاز گرفتن می‌توانند به دلایل مختلفی ایجاد شوند و در بسیاری از موارد، این مشکلات در خانواده‌ها ارثی هستند. با این حال، عادت‌ها و شرایط دوران کودکی نیز می‌توانند ساختار فک را تغییر دهند، مانند مکیدن مداوم انگشت شست، رشد نامتقارن فک به دلیل کراس‌بایت، آسیب‌های فکی، استفاده طولانی‌مدت از شیشه شیر یا پستانک، و شکاف لب و/یا کام. در حالی که هر مشکل گاز گرفتگی منحصربه‌فرد است، هفت نوع کلی از این مشکلات در کودکان و بزرگسالان شایع هستند.

۱. کراس‌بایت

کراس‌بایت زمانی رخ می‌دهد که دندان‌های بالا درون دندان‌های پایین قرار می‌گیرند. این مشکل می‌تواند به دلیل ناهماهنگی دندان‌ها (حتی دندان‌های شیری) یا فک‌ها ایجاد شود و ممکن است فقط یک دندان یا گروهی از دندان‌ها را درگیر کند. دو نوع اصلی کراس‌بایت وجود دارد:

کراس‌بایت خلفی: شایع‌ترین نوع کراس‌بایت است و زمانی رخ می‌دهد که دندان‌های عقبی بالا درون دندان‌های عقبی پایین قرار می‌گیرند.

کراس‌بایت قدامی: نوع کمتر شایع بوده و زمانی اتفاق می‌افتد که دندان‌های جلویی بالا پشت دندان‌های جلویی پایین قرار دارند وقتی دهان بسته است.

عوارض کراس‌بایت: در صورت عدم درمان، کراس‌بایت می‌تواند باعث انحراف فک به یک طرف، رشد نامتقارن فک و سایش مینای دندان شود. همچنین ممکن است باعث بیماری‌های لثه و مشکلات فکی شود.

۲. آندربایت

آندربایت زمانی مشخص است که فک پایین جلوتر از فک بالا قرار دارد و باعث می‌شود دندان‌های جلویی پایین، جلوتر از دندان‌های جلویی بالا باشند. آندربایت می‌تواند ارثی باشد یا هنگام رویش دندان‌های جلویی در کودکی ایجاد شود. در اغلب موارد، آندربایت به دلیل تفاوت در نرخ رشد فک بالا و پایین به وجود می‌آید.

عواقب آندربایت: علاوه بر نگرانی‌های زیبایی مانند جلو بودن فک یا چانه، آندربایت می‌تواند مشکلات دهانی و سلامتی ایجاد کند. اگر به‌موقع درمان نشود، می‌تواند باعث دشواری در گاز زدن و جویدن، مشکلات گفتاری و افزایش سایش دندان‌ها شود. همچنین آندربایت فشار بیشتری به مفاصل فک وارد کرده و باعث درد و ناراحتی می‌شود.

۳. اپن‌بایت

اپن‌بایت نوعی مال‌اکلوژن است که در آن دندان‌های بالا و پایین هنگام بسته بودن دهان با یکدیگر تماس ندارند. اپن‌بایت می‌تواند دندان‌های جلویی (قدامی) یا عقبی (خلفی) را تحت تأثیر قرار دهد.

اپن‌بایت قدامی زمانی رخ می‌دهد که دندان‌های عقبی به هم برخورد می‌کنند ولی دندان‌های جلویی بالا و پایین با هم همپوشانی ندارند. این مشکل ممکن است ناشی از عادت‌هایی مانند مکیدن انگشت، قرارگیری نادرست زبان یا تنفس دهانی در دوران رشد دندان‌ها باشد.

اپن‌بایت خلفی: زمانی که دندان‌های جلویی تماس دارند، اما دندان‌های عقبی ندارند.

عواقب اپن‌بایت: اپن‌بایت می‌تواند بر عملکرد و سلامت دهان تأثیر بگذارد و باعث مشکلات بلع، دشواری در جویدن و گاز زدن، و مشکلات گفتاری شود. در مورد اپن‌بایت قدامی، فشار زیاد روی دندان‌های عقبی بدون حمایت دندان‌های جلویی ممکن است آن‌ها را در معرض خطر بیشتر مشکلات لثه، لق شدن یا شکستگی قرار دهد.

۴. دیپ‌بایت

دیپ‌بایت که به آن اوربایت نیز گفته می‌شود، یک مشکل رایج در گاز گرفتن است که در آن دندان‌های جلویی بالا به طور غیرطبیعی دندان‌های پایین را می‌پوشانند. مقدار کمی همپوشانی طبیعی است، اما در این حالت، میزان آن بیشتر از حد نرمال است. گاهی دندان‌های بالا حتی به لثه پایین یا دندان‌های پایین به سقف دهان برخورد می‌کنند. به جز عادت‌های دهانی و دوران کودکی، دیپ‌بایت می‌تواند به دلیل از دست دادن زودهنگام دندان‌های شیری، رشد بیش از حد استخوان‌های پشتیبان، یا تفاوت در رشد فک‌ها ایجاد شود.

عواقب دیپ‌بایت: اگر درمان نشود، می‌تواند باعث سایش شدید دندان‌ها، آسیب به آن‌ها، حساسیت، و در موارد شدید، نیاز به ترمیم دندانی شود. همچنین این نوع گاز گرفتن می‌تواند به بیماری‌های لثه و درد فک منجر شود.

۵. شلوغی دندان‌ها (کرودینگ)

شلوغی زمانی اتفاق می‌افتد که فضای کافی برای قرارگیری دندان‌ها وجود ندارد. این کمبود فضا باعث هم‌پوشانی، چرخش یا جابجایی دندان‌ها به جلو یا عقب می‌شود. کرودینگ می‌تواند ناشی از دندان‌های بزرگ، از دست دادن زود یا دیر دندان‌های شیری، عادت‌های نامناسب دهانی یا فضای ناکافی در فک باشد.

عوارض کرودینگ: دندان‌های روی‌هم افتاده تمیز کردن دشوارتری دارند، که خطر پوسیدگی، ایجاد حفره و بیماری‌های لثه را افزایش می‌دهد. همچنین در صورت عدم درمان به موقع، می‌تواند باعث سایش غیر یکنواخت و در نتیجه فرسایش مینای دندان و حساسیت شود.

۶. فاصله بین دندان‌ها

فاصله اشاره به شکاف یا فاصله بین دندان‌ها دارد. زمانی که فاصله بیش از حد میان دندان‌ها وجود داشته باشد، ممکن است مشکلات گاز گرفتگی ایجاد شود. این مشکل می‌تواند ناشی از نبود دندان، کوچک بودن دندان‌ها، بزرگ بودن فک یا ترکیبی از این موارد باشد.

عوارض فاصله بین دندان‌ها: خود فاصله ممکن است مستقیماً مشکل جدی ایجاد نکند اما می‌تواند اثرات غیرمستقیم داشته باشد. غذا می‌تواند در این فضاها گیر کند و خطر پوسیدگی دندان و بیماری لثه را افزایش دهد. همچنین ممکن است باعث کاهش اعتمادبه‌نفس شود زیرا بسیاری از افراد نسبت به ظاهر فاصله دندان‌های خود حساس هستند.

۷. جلو زدگی دندان‌ها (پروتروژن)

جلو زدگی دندان‌ها که گاهی «دندان خرگوشی» نیز نامیده می‌شود، زمانی اتفاق می‌افتد که دندان‌های جلویی بیش از حد به سمت جلو متمایل باشند یا دندان‌های پایینی به اندازه کافی جلو نیامده باشند. عوامل ژنتیکی، عادت‌های دهانی و وضعیت قرارگیری دندان‌ها از علل رایج این مشکل هستند. در برخی موارد، افراد با دندان‌های جلوی جلو زده ممکن است دیپ‌بایت نیز داشته باشند.

عوارض جلو زدگی دندان‌ها: دندان‌های جلویی بالا بیشتر در معرض شکستگی‌های تصادفی هستند و افرادی که دندان‌های جلویی جلو زده دارند بیشتر احتمال دارد دچار آسیب شوند. همچنین جلو زدگی دندان‌ها ممکن است بستن راحت دهان و لب‌ها را دشوار کند و منجر به پوسیدگی، بیماری لثه و مشکلات گفتاری شود.

درمان مال‌اکلوژن با ارتودنسی

واقعیت تلخ درباره مشکلات گاز گرفتن در کودکان این است که آن‌ها به خودی خود برطرف نمی‌شوند و در صورت عدم درمان توسط متخصص، اغلب با گذر زمان بدتر می‌شوند. برای بهترین نتیجه، این مشکلات در دوران رشد کودک بهتر درمان می‌شوند و خوشبختانه، نیازی به ارجاع از سوی دندان‌پزشک برای گرفتن وقت از ارتودنتیست ندارید.

یکی از اهداف درمان ارتودنسی ایجاد گاز گرفتن سالم است. زمانی که دندان‌ها و فک‌ها به درستی روی هم قرار بگیرند، نیرو به طور یکنواخت توزیع می‌شود و امکان گاز زدن، جویدن و صحبت کردن صحیح فراهم می‌گردد. اگر فکر می‌کنید شما یا یکی از عزیزانتان یکی از این هفت مشکل گاز گرفتن رایج را دارید، ارتودنتیست می‌تواند کمک کند.

مقالات توسط دکتر محولاتی متخصص ارتودنسی بررسی می شود. این اطلاعات فقط برای اهداف آموزشی است. این محتوا قرار نیست جایگزینی برای مشاوره، تشخیص یا درمان حرفه ای پزشکی باشد. همیشه از دندانپزشک، پزشک یا سایر ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی واجد شرایط مشاوره بگیرید.